Các Lưu Ý Khi Sấy Tượng Gỗ – Tránh Rạn Nứt, Biến Dạng & Giảm Giá Trị Tác Phẩm
Sấy khô là một bước cực kỳ quan trọng trong quy trình chế tác tượng gỗ. Nếu sấy sai cách, không những tượng có thể nứt vỡ, biến dạng mà còn giảm mạnh giá trị của tác phẩm – nhất là với các loại tượng gỗ mít, gỗ hương, gỗ gõ đỏ…
Dưới đây là 7 lưu ý khi sấy tượng gỗ mà BKV đã tổng hợp từ thực tế lắp đặt và vận hành hàng chục buồng sấy tại các xưởng mỹ nghệ lớn nhỏ trên toàn quốc.
1. Không Nên Dùng Nhiệt Độ Quá Cao Ngay Từ Đầu
Vì sao?
Nhiệt độ cao làm nước bên trong gỗ bay hơi nhanh, tạo áp lực từ trong ra ngoài. Điều này dễ gây xé keo, nứt bề mặt, đặc biệt với tượng có nhiều chi tiết nhỏ, mỏng hoặc ghép nhiều phần.
Giải pháp:
- Giai đoạn đầu nên duy trì 38–42°C để gỗ “làm quen nhiệt”.
- Sau 24–36h mới tăng dần nhiệt độ, tối đa không quá 50–55°C.
2. Tránh Thổi Gió Mạnh Trực Tiếp Vào Mặt Tượng và điều chỉnh tốc độ quạt phù hợp
Vì sao?
Gió mạnh sẽ làm lớp ngoài khô nhanh hơn lõi, dẫn đến chênh lệch co rút – đây là nguyên nhân phổ biến gây cong vênh, nứt chân tóc hoặc nứt gãy chi tiết điêu khắc.
Giải pháp:
- Sử dụng gió mềm, đều, bố trí quạt đặt xa hoặc dùng ống phân phối gió để luân chuyển không khí khắp phòng sấy. Nên tích hợp biến tần để điều chỉnh tốc độ gió sao cho phù hợp với từng điều kiện của tượng
- Đặc biệt với tượng mặt người, tượng Phật, cần tránh hoàn toàn việc gió thổi trực tiếp vào phần mặt.
3. Theo Dõi Độ Ẩm Không Khí Trong Buồng
Vì sao?
Độ ẩm không khí quá thấp khi nhiệt độ còn cao sẽ khiến gỗ thoát ẩm quá nhanh – dẫn đến rách cấu trúc tế bào.
Giải pháp:
- Duy trì độ ẩm phòng trong khoảng 60–70% ở giai đoạn đầu, giảm dần về 45–50% ở ngày thứ 2 và thứ 3.
- Ưu tiên dùng máy sấy có tính năng hút ẩm từ từ như máy sấy bơm nhiệt của BKV.
4. Chú Ý Độ Dày & Kích Thước Tượng Khi Cài Đặt Thời Gian Sấy
Vì sao?
Tượng lớn, đặc ruột hoặc có nhiều chi tiết đục sâu sẽ cần thời gian thoát ẩm dài hơn để tránh hiện tượng “khô ngoài – ẩm trong”.
Giải pháp:
- Với tượng lớn (>50cm), kéo dài thời gian sấy thêm 1–2 ngày.
- Với các tượng nhỏ hoặc tượng rỗng, có thể sấy trong 2–3 ngày theo quy trình tiêu chuẩn.
5. Kiểm Tra Mối Ghép Trước & Sau Khi Sấy
Vì sao?
Tượng ghép từ nhiều khối gỗ thường dễ xé keo nếu sấy không đều.
Giải pháp:
- Sử dụng keo chất lượng cao.
- Khi sấy, cần đảm bảo nhiệt – gió – ẩm lan tỏa đều khắp tượng.
6. Đừng Bỏ Qua Giai Đoạn “Làm Nguội Tự Nhiên”
Vì sao?
Sau khi sấy xong, nếu lấy tượng ra ngay, nhiệt độ trong tượng còn cao sẽ gặp nhiệt độ ngoài thấp – tạo sốc nhiệt, gây co rút đột ngột.
Giải pháp:
- Sau khi đạt độ ẩm yêu cầu, nên duy trì buồng sấy ở 30°C thêm 6–8 tiếng để tượng nguội dần và ổn định cấu trúc.
7. Không Sấy Cùng Lúc Nhiều Loại Gỗ Khác Nhau
Vì sao?
Mỗi loại gỗ có tốc độ thoát ẩm – tính chịu nhiệt khác nhau. Nếu trộn lẫn, gỗ dễ bị sấy không đều, một số sẽ khô quá, số khác chưa đạt yêu cầu.
Giải pháp:
- Chỉ sấy cùng loại gỗ trong một mẻ: ví dụ tượng gỗ mít đi riêng với gỗ mít, không sấy chung với gỗ gụ hay gỗ hương.
Kinh Nghiệm Thực Tế Từ BKV
| Tình huống thực tế | Cách khắc phục |
|---|---|
| Tượng bị nứt ngang sau sấy | Do nhiệt cao + độ ẩm giảm quá nhanh → điều chỉnh lại tốc độ hút ẩm. |
| Mặt tượng bị lốm đốm | Có thể do gió nóng thổi vào trực tiếp → che chắn mặt tượng khi sấy. |
| Gỗ sậm màu, không đều màu | Do nhiệt độ cao hoặc điểm sấy cục bộ → kiểm tra hệ thống phân phối gió. |
Kết Luận
Hiểu rõ và tuân thủ các lưu ý khi sấy tượng gỗ sẽ giúp bạn:
- Giảm thiểu tối đa rủi ro hư hỏng.
- Giữ được vân gỗ đẹp, đều màu và độ cứng phù hợp.
- Nâng cao chất lượng thành phẩm, gia tăng giá trị tượng gỗ khi hoàn thiện.
Sấy tượng gỗ không chỉ là làm khô – đó là cả một nghệ thuật tinh tế, đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc và công nghệ phù hợp.
Tham Khảo & Liên Hệ
1. Bài viết liên quan:
- Quy trình sấy tượng gỗ mít bằng máy bơm nhiệt
- Giải pháp sấy gỗ keo hiệu quả cho xưởng đồ gỗ nội thất
2. Nguồn ngoài uy tín:
3. Liên hệ tư vấn kỹ thuật:
CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ MỚI BKV
📞 Hotline: 0967.647.498 – 097.697.0498
📧 Email: bkvcorp@gmail.com
📧 Email CSKH: cskh@bkv-corp.com
